„Do zakochania jeden krok , jeden jedyny krok nic więcej
Do zakochania jeden krok , trzeba go zrobić jak najprędzej
Do póki się zapala wzrok , do póki się splatają ręce
Do zakochania jeden krok , do zakochania jeden krok (…)”
Przepiękny to tekst Andrzeja Dąbrowskiego ale czy odzwierciedlający rzeczywistość? Psychologia miłości wskazuje na etapowość rozwoju uczucia, jakim jest miłość a co za tym idzie również i zaawansowania w związku partnerskim. Jak to zatem jest? Zacznijmy po kolei…
Rozwój związku miłosnego
„Mężczyźni wolą kobiety ładne niż mądre,
Ponieważ łatwiej im przechodzi patrzenie niż myślenie (…)”
Stanisław Jerzy Lec
Rozwój miłości posiada swoje stadia, które mają swe odzwierciedlenie w zaawansowaniu związku partnerskiego (Wojciszke 2015; 2018). Jaki zatem jest jej przebieg? Już jej trzy składniki pojawiają się, kiedy człowiek poznaje nową osobę ale to czy przerodzi się to w miłość uzależnione jest od innych zmiennych. Skupmy się jednak na tym- partnerskim, miłosnym.
Pierwszym etapem jest faza zakochania, w której to istnieje jedynie namiętność. Pojawia się bardzo szybki i intensywny. Znika również w oka mgnieniu. TNS OBOP z 2001 roku podaje, że wśród respondentów z krajów Europy Zachodniej deklaruje wiarę w miłość od pierwszego ponad połowa respondentów, bez względu na narodowość, i tak: 77% Niemców, ponad połowa Polaków- 55%, a 52% Amerykanów.
Co ciekawe, faza zakochania nie musi być wcale tą pierwszą. Liczne doniesień z literatury przedmiotu wskazują, że miłość częstokroć wyrasta z przyjaźni. Najpierw starzy, dobrzy przyjaciele a następnie kochankowie.
Kolejna- druga faza, to romantyczne początki, w której pojawia się dodatkowo intymność. Jest ona konsekwencją coraz to liczniejszych wzajemnych kontaktów partnerów ze sobą. Źródłem wszelkich informacji odnośnie poszczególnych etapów są głównie subiektywne opisy aniżeli obiektywnie zaistniałe zdarzenia. Jak podają Burgess i Huston (1979), początkowo, obie strony spotykają się ze sobą coraz częściej a w sytuacji możliwości rozłąki dążą do ponownego kontaktu. Z czasem powierzają sobie wzajemne tajemnic a zahamowania w okazywaniu różnorodności uczuć i nastrojów zanikają. W konsekwencji stworzony zostaje indywidualny, niezwykle prywatny system językowy- zrozumiały jedynie dla nich samych. Co więcej, wzrasta również zdolność do przewidywania zachowań partnera i empatycznego nań reagowania. Cele, które były indywidualnymi przeistaczają się we wspólne. Publicznie coraz częściej pojawiają się jako para a wysiłek i wkład w tworzenia i utrzymanie związku wzrasta sukcesywnie.
Związek kompletny następuje gdy partnerów łączy ze sobą intymność, namiętności oraz zobowiązanie. Jest to najbardziej satysfakcjonujący etap bycia w związku dla obojga partnerów. Z jakiegoż to powodu? Oczywiście z powodu zintensyfikowania uczuć wobec siebie.
Gdy namiętność wygasa, prowadzi to do rozwoju związku przyjacielskiego. Trudnościami do pokonania, z którymi muszą zmierzyć się partnerzy są: „wzajemne przywiązanie, lubienia się, zaufania, chęci pomagania i otrzymywania pomocy” (Wojciszke, 2018, s. 34).
W przypadku gdy partnerzy odczuwają wobec siebie jedynie wzajemne zobowiązanie mamy do czynienia ze związkiem pustym. Jego bazą jest poczucie zobowiązania i ten właśnie czynnik powoduje, ze partnerzy trwają jeszcze przy sobie. Jednak gdy zaistnieje szansa na zbudowanie nowego związku, wzrasta szansa na rozpad tego pierwszego.
Finalnym zakończeniem jest natomiast wycofanie się partnerów nawet ze wzajemnego zobowiązania. Wtedy ludzie przestają nawet lubić przebywać ze sobą.
Konkludując, aby związek mógł trwać i dalej rozwijać się zyskując nową jakość najważniejszym jest odejście od egoistycznej postawy i postrzegania świata oraz innych ludzi poprzez pryzmat własnych korzyści. Jednak żeby to się zadziało obie strony musza tego chcieć.
BIBLIOFRAFIA:
- Burgess R.L., Huston L., (1979). Social exchange in developing relationships. New York: Academic Press.
- Dąbrowski A., (1971). Do zakochania jeden krok. Autor słów: Bianusz Andrzej. Autor muzyki: Kopff Antoni
- Sternberg R.J., (1986). A Triangular Theory of Love. Psychological Review, 93,2, s. 119-135
- Wojciszke B., (2015). ABC Miłości. GWP Sopot 2015
- Wojciszke B., (2018). Psychologia Miłości. GWP Sopot 2018
mgr Dagmara Maria Boruc
mgr psychologii
mgr pedagogiki specjalnej