Etyka zawodowa to przede wszystkim zestaw spisanych norm, które udzielają odpowiedzi na kwestie odnoszące się do ich uszanowania i respektowania przez przedstawicieli poszczególnych zawodów.
Jak wskazuje Ija Lazari-Pawłowska (1969; s. 58-90), „etykę zawodową, czyli owe kodeksy lub jakieś ich fragmenty opracowuje się zazwyczaj z myślą o korygowaniu stanu faktycznego, o podciąganiu go do wskazanych wzorców; pragnie się, aby zawarte w kodeksach normy zinternalizowały się w grupie adresatów i aby to znalazło odbicie w sferze jej postępowania” .
Etyka zawodu psychologa, tak jak w każdej innej profesji, jest elementem priorytetowym dla każdego szanującego się profesjonalisty. Dodatkowo, działalność psychologa może objawiać się trójnasób:
– poprzez działalność praktyczną, czyli psycholog praktykiem w rzeczywistości zawodowej;
– poprzez aktywność badawczą, mówiącą o psychologu jako badaczu skupiającym się na prowadzeniu badań naukowych stanowiących rozszerzenie wiedzy użytkowanej na potrzeby praktyki społecznej;
– poprzez aktywność nauczycielską, w odniesieniu do psychologa jako popularyzatora nauki i nauczyciela zajęć dydaktycznych.
Wspomniany na wstępie owy spis norm etycznych, według których powinien pracować psycholog, zatytułowany jest w dokumencie zatwierdzonym przez Walne Zgromadzenie Polskiego Towarzystwa Psychologicznego „Kodeks Etyczno-Zawodowy Psychologa”. Jak czytamy na wstępie (PTP, 1991): „w obecnej wersji zatwierdzony został przez Walne Zgromadzenie Delegatów Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w 1991 roku. Kodeks ten stanowi podstawową wykładnię zasad etycznych obowiązujących członków Polskiego Towarzystwa Psychologicznego , co zostało wyrażone w statucie Towarzystwa” (PTP, 1991).
Normy te są niejako gwarantem dbania o dobro klienta przy zapewnieniu mu najwyższego standardu świadczonych przez psychologa usług. Mowa tu przede wszystkim o:
– poufności;
– dobrowolności;
– dobru klienta;
– poszanowaniu praw klienta;
– podmiotowości;
– zapewnienia poczucia bezpieczeństwa;
– prawa do szacunku;
– każdorazowego ustalenia z klientem celu oraz zakresu prowadzonych oddziaływań;
– każdorazowego ustalenia z klientem zasadniczych sposobów postępowania.
Ażeby nie być gołosłownym, jak czytamy: „Naczelną wartością dla psychologa jest dobro drugiego człowieka. Celem jego działalności profesjonalnej jest niesienie pomocy innej osobie w rozwiązywaniu trudności życiowych i osiąganiu lepszej jakości życia na drodze rozwoju indywidualnych możliwości oraz ulepszaniu kontaktów międzyludzkich” (PTP, 1991).
Idąc dalej, „Mimo różnych porządków moralnych i światopoglądowych istnieje zespół podstawowych wartości humanistycznych, które znalazły wyraz w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ. W swoich czynnościach zawodowych psycholog zawsze powinien respektować te podstawowe wartości, zwłaszcza godność osoby ludzkiej, podmiotowość i autonomię człowieka i jego prawo nieskrępowanego rozwoju” (PTP, 1991).
Co więcej, „Psycholog uznaje prawo każdego człowieka do kierowania się własnym systemem wartości, dokonywania własnych wyborów, jak również prawo do intymności. Jednocześnie psycholog świadomy jest skutków, jakie przynosi lub przynieść może w przyszłości jego oddziaływanie – ostatecznie powinny to być skutki pomyślne dla odbiorcy lub odbiorców czynności zawodowych psychologa. W każdym przypadku na psychologu ciąży odpowiedzialność za następstwa kontaktu (…). Granice ingerencji psychologa wyznaczone są z jednej strony – jego kompetencjami profesjonalnymi, z drugiej strony – celami i oczekiwaniami formułowanymi przez osoby zgłaszające się po pomoc psychologiczną” (PTP, 1991).
Jeżeli zatem rodzi się konieczności zmiany lub poczucie potrzeby przepracowania nurtujących kwestii, nie warto zwlekać, odkładać na później. Odwagą i dojrzałością jest uświadomienie sobie własnych ograniczeń a następnie umiejętność proszenia o pomoc. O pomoc zwłaszcza specjalisty, osoby do tego należycie przygotowanej pod kątem teoretycznym jak i praktycznym. Jest nim właśnie psycholog.
Jeżeli chciałbyś/ abyś porozmawiać, czujesz potrzebę zmiany ale nie wiesz od czego zacząć – Nie wahaj się!
Nasz psycholog zawsze jest gotowy poświęcić Ci swój czas.
Nasz adres
Sienna 45 lok. 5
00-121 Warszawa
tel. (+48 22) 412-70-02
fax. (+48 22)412-70-03
Autor: mgr Dagmara Maria Boruc
Specjalista z zakresu psychologii, pedagogiki specjalnej, resocjalizacji i wspomagania rodziny.
Fundacja Lex Nostra
Bibliografia
- PTP; Kodeks Etyczno-Zawodowy Psychologa. Warszawa, 1991
- Lazari-Pawłowska I., (1969); Etyka Zawodowa, Etyka, 4, s. 58- 90. Instytut Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego; Warszawa, 1969