Dla kogo lokal socjalny?
Osoba eksmitowana nie może trafić na bruk, a do lokalu socjalnego, do którego prawo przyznaje sąd w wyroku eksmisyjnym lub gmina. Jeśli sąd nie przyznał prawa do lokalu, osoba taka trafi do pomieszczenia tymczasowego, a wyjątkowo – do noclegowni lub schroniska.
Art. 14 ust. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego: Sąd musi przyznać prawo do lokalu socjalnego w wyroku eksmisyjnym następującym osobom:
-
kobietom spodziewającym się dziecka
-
dzieciom do 18. roku życia, niepełnosprawnym, ubezwłasnowolnionym oraz ich opiekunom – pod warunkiem że z nimi mieszkają
-
emerytom oraz rencistom spełniającym kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej
-
posiadającym status bezrobotnego
-
obłożnie chorym
-
osobom spełniającym wymagania uchwał rad gmin, tj. z reguły mającym niskie dochody
Lokal lub pomieszczenie jest zobowiązana dostarczyć gmina. Jeśli tego nie zrobi, właściciel mieszkania, którego lokator powinien zostać eksmitowany, może żądać od gminy odszkodowania na podst. art. 417 Kodeksu cywilnego.
Jeśli w wyroku orzekającym eksmisję sąd przyznał prawo do lokalu socjalnego, eksmisja jest wstrzymana do czasu złożenia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.
Standard lokalu socjalnego
Zgodnie z art. 2 Ustawy o ochronie praw lokatorów, lokal socjalny to lokal nadający się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, którego powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie może być mniejsza niż 5 m2 . Jeśli eksmitowany ma tam zamieszkiwać sam, powierzchnia nań przypadająca nie może być niższa niż 10 m2. Lokal ma nadawać się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, choć może mieć obniżony standard. Przepisy nie wyjaśniają, w jaki sposó należy rozumieć pojęcia „nadający się do zamieszkania” czy „obniżony standard”. Wytyczne nakazują, by lokal taki nadawał się do realizacji celu mieszkaniowego, a więc nadawał się do zamieszkania. Lokalem socjalnym nie może być pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób, w szczególności znajdujące się w budynkach internatów, burs, pensjonatów, hoteli, domów wypoczynkowych.
W odpowiedzi na interpelację nr 972 wiceminister infrastruktury Piotr Styczeń napisał, co następuje: ˝Lokale o obniżonym standardzie˝ to lokale, które odbiegają od obecnie obowiązujących norm prawnych, ale są zakwalifikowane przez poprzednio obowiązujące przepisy jako lokale mieszkalne, czyli nadające się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny. Ze względu na cel (zamieszkiwanie) również w lokalach socjalnych wynajmujący jest obowiązany do zapewnienia sprawnego działania istniejących instalacji i urządzeń związanych z budynkiem umożliwiających najemcy korzystanie z wody (choć woda może być poza lokalem), ciepła (niekoniecznie musi to być centralne ogrzewanie), energii elektrycznej oraz innych instalacji i urządzeń stanowiących wyposażenie lokalu i budynku”.
Osoba znęcająca się nad rodziną – schronisko lub noclegownia
Osoby, któe dostały wyrok eksmisyjna za znęcanie się nad rodziną, nieposiadające tytułu prawnego do lokalu lub rażąco naruszające zasady współżycia społecznego (a więc np. organizujące głośne libacje alkoholowe) po nowelizacji K.p.c. z 2011 r. mogą trafić do noclegowni lub schroniska. Trafi tam także osoba, która samowolnie zajęła pusty lokal i nie ma do niego tytułu prawnego. Podobnie się stanie z lokatorem, który miał wynajęte mieszkanie na podstawie umowy najmu okazjonalnego. W przypadku eksmisji do noclegowni lub schroniska nie mają zastosowania przepisy o okresie ochronnym, który obowiązuje od 1 listopada do 31 marca.
Możliwość eksmisji do noclegowni albo schroniska osoby, która otrzymała wyrok eksmisyjna, jest powiązane z nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w 2010 r. Wprowadziła ona możliwość eksmitowania osób stosujących przemoc z mieszkania zajmowanego wspólnie z ofiarami. Jako że orzeczenie w tych sprawach jest wykonalne z chwilą jego ogłoszenia, konieczne było stworzenie możliwości eksmitowania sprawcy przemocy do noclegowni lub schroniska. W braku takiej regulacji realizacja tego wyroku nie byłaby możliwa, ponieważ gminy z reguły nie dysponują tymczasowymi pomieszczeniami, gdzie można by umieścić eksmitowanych, więc ofiara nadal musiałaby mieszkać ze swym oprawcą.