Problem: Po ślubie wprowadziliśmy się do mieszkania, które mąż nabył wcześniej. Wyremontowaliśmy je wspólnymi siłami, w co włożyłam dużo swoich pieniędzy. Niestety, nasze relacje kilka lat później pogorszyły się na tyle, że zapadła decyzja o rozwodzie. Czy w takiej sytuacji mogę odzyskać choćby część pieniędzy, które zainwestowałam w mieszkanie?
Mieszkanie nabyte przed zawarciem związku małżeńskiego nie stanowi wspólności majątkowej małżonków, a wchodzi do majątku osobistego jednego z nich (art. 33 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, tj. przed dniem ślubu). Wspólność może ono stanowić tylko pod warunkiem, że małżonkowie zawrą umowę małżeńska rozszerzająca wspólność majątkową.
Jeśli drugi małżonek poniósł koszty związane z wyremontowaniem czy wyposażeniem tego mieszkania, to może żądać zwrotu poniesionych kosztów. To dobre rozwiązanie, bo małżonek, którego mieszkanie zostało wyposażone przy udziale partnera, nie będzie wzbogacony, a małżonek, który partycypował w kosztach, nie będzie miał poczucia, że przeznaczył pieniądze na wyposażenie lokalu, z którego nie może już korzystać.
Żądając zwrotu poniesionych kosztów, małżonek musi wykazać, jakie koszty faktycznie poniósł. Najlepiej, gdy jest w posiadaniu faktur; gdy nimi nie dysponuje, musi złożyć stosowne oświadczenie.
Majątek osobisty
Wspomniany powyżej art. 33 wskazuje składniki majątkowe, które nie wchodzą do majątku wspólnego małżonków. Są to:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
To wyliczenie ma charakter zamknięty, a więc każdy inny składnik majątkowy będzie należał do majątku wspólnego. Jeśli natomiast małżonkowie nabyli wspólnie jakiś przedmiot majątkowy jeszcze przed zawarciem małżeństwa, to będzie on przedmiotem współwłasności w częściach ułamkowych. Jeśli zaś w trakcie trwania małżeństwa będą nabywać przedmioty za środki należące do majątków osobistych, przedmioty te staną się składnikami majątku wspólnego.
Martyna Kośka