Mówi się, iż nie ma ideału. Czy tak jest? Jako praktykujący psycholog, mogę śmiało powiedzieć: Nie ma. Nie wyklucza to jednak możliwości stworzenia pewnych ram, swoistych wytycznych, względem których psycholog powinien, a raczej musi się odnieść (jeżeli oczywiście etos etyki zawodu jest dla niego istotnym). Podejmując decyzję o zgłoszeniu się do psychologa niezwykle częstym uczuciem towarzyszącym spotkaniu jest to, czy będzie on profesjonalistą i tym, który swą pracą z nami będzie w stanie nam pomóc.
Kim jest zatem „idealny psycholog”? Owy „ideał” możliwy jest do przedstawienia przy uwzględnieniu trzech płaszczyzn kompetencji. Są to:
– kompetencje merytoryczne;
– kompetencje osobiste;
– zasady etyczne.
Czym są kompetencje merytoryczne? W niniejszym obszarze wyróżnić można, analogicznie do kompetencji diagnosty psychologa:
1) samoświadomość obejmującą: samoświadomość zawodową, interpersonalną, kulturową oraz osobistą – psychiczną i fizyczną;
2) wiedzę teoretyczną wskazującą na: emocjonalne funkcjonowanie, wiedzę nt. reguł komunikacji oraz wiedzę nt. procesów poznawczych;
3) umiejętność praktyczne i sprawności takie jak: zdolności poznawcze, zdolności emocjonalne i zdolności w zakresie komunikacji.
Obszar kompetencji osobistych podkreśla przede wszystkim zawodową wrażliwość, wszelkie zdolności słuchania, tworzenia relacji społecznych, samokontrolę nad własną działalnością zawodową.
Ostatnim sferą jest etyka zawodowa i zasady etyczne. Zgodnie z Kodeksem Etyczno-Zawodowym Psychologa zatwierdzonym przez Walne Zgromadzenie Delegatów Polskiego Towarzystwa Psychologicznego w 1991 roku. Jak czytamy: „Naczelną wartością dla psychologa jest dobro drugiego człowieka. Celem jego działalności profesjonalnej jest niesienie pomocy innej osobie w rozwiązywaniu trudności życiowych i osiąganiu lepszej jakości życia na drodze rozwoju indywidualnych możliwości oraz ulepszaniu kontaktów międzyludzkich” (Kodeksem Etyczno-Zawodowym Psychologa, 1991). Czytając dalej, „Mimo różnych porządków moralnych i światopoglądowych istnieje zespół podstawowych wartości humanistycznych, które znalazły wyraz w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ. W swoich czynnościach zawodowych psycholog zawsze powinien respektować te podstawowe wartości, zwłaszcza godność osoby ludzkiej, podmiotowość i autonomię człowieka i jego prawo nieskrępowanego rozwoju. Psycholog uznaje prawo każdego człowieka do kierowania się własnym systemem wartości, dokonywania własnych wyborów, jak również prawo do intymności. Jednocześnie psycholog świadomy jest skutków, jakie przynosi lub przynieść może w przyszłości jego oddziaływanie – ostatecznie powinny to być skutki pomyślne dla odbiorcy lub odbiorców czynności zawodowych psychologa. W każdym przypadku na psychologu ciąży odpowiedzialność za następstwa kontaktu, jaki w ramach swojej roli zawodowej nawiązuje z drugim człowiekiem. Granice ingerencji psychologa wyznaczone są z jednej strony – jego kompetencjami profesjonalnymi, z drugiej strony – celami i oczekiwaniami formułowanymi przez osoby zgłaszające się po pomoc psychologiczną” (Kodeksem Etyczno-Zawodowym Psychologa, 1991).
Reasumując, obok posiadanej wiedzy teoretycznej odnoszącej się do merytorycznego przygotowania psychologów, niezwykle istotnymi okazały się być, z perspektywy klientów, przymioty takie jak:
– empatia oraz cierpliwość wykazywaną w stosunku do Klienta – Pacjenta
– obowiązkowość wraz z rzetelnością i odpowiedzialnością;
– stosunek do wykonywanego przez siebie zawodu;
– stosunek do własnej osoby w roli psychologa;
– stosunek do obowiązków związanych z zawodem psychologa;
– gotowość do świadczenia pomocy psychologicznej ale adekwatnej do potrzeb klienta.
Jeżeli chciałbyś/ abyś porozmawiać, czujesz potrzebę zmiany ale nie wiesz od czego zacząć – Nie wahaj się!
Nasz psycholog zawsze jest gotowy poświęcić Ci swój czas.
Nasz adres
Sienna 45 lok. 5
00-121 Warszawa
tel. (+48 22) 412-70-02
fax. (+48 22)412-70-03
Autor: mgr Dagmara Maria Boruc
Specjalista z zakresu psychologii, pedagogiki specjalnej, resocjalizacji i wspomagania rodziny.
Fundacja Lex Nostra
Bibliografia
- Kępiński A., (2014). Autoportret Człowieka. Myśli i aforyzmy. Wydawnictwo Literackie
- Reusch J., (1972). Semiotic approach to human relations. Monton The Hagne 1972, s. 35-36
- Cormier S., Nurius P.S., (2003). Interviewing and Change Strategies for Helpers. Fundamental Skills and Cognitive Behavioral Interventions. Thomson Brooks/ Cole.
- Roe R. A. (2002). What Makes a Competent Psychologist? European Psychologist, Vol. 7, No. 3, pp. 192–202.
- Słysz A. (2011). Rozwój zawodowy psychologów w zakresie kompetencji diagnostycznych. Psychologia rozwojowa. 16 (4), s. 47-65.
- Stemplewska- Żakowicz K. (2009) Diagnoza psychologiczna. Diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna. Gdańsk: GWP.
- Suchańska A., (2007). Rozmowa i obserwacja w diagnozie psychologicznej. Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne. Warszawa 2007, (1991).
- Kodeks Etyczno-Zawodowy Psychologa. Warszawa 1991