26 i 27 października 2017 roku przedstawiciele Fundacji LEX NOSTRA, Małgorzata Jagielska i Dagmara Maria Boruc, wzięli udział w odbywającym się na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie polsko-niemieckim dwudniowym sympozjum „Mediacje w międzynarodowych konfliktach dotyczących dzieci”. Konferencja była wspólną inicjatywą ministerstw sprawiedliwości Polski i Niemiec oraz Międzynarodowego Centrum Mediacji w Sprawach Rodzinnych i Uprowadzeń Dzieci z siedzibą w Berlinie (MIKK). Wydarzenie miało związek z obchodami 10. rocznicy podpisania Deklaracji Wrocławskiej dotyczącej mediacji rodzinnych. W sympozjum, skierowanym do mediatorów i środowiska prawniczego, wzięli udział eksperci z Polski, Niemiec i Wielkiej Brytanii, oraz około 140 słuchaczy z kraju i zagranicy. Sympozjum obejmowało część plenarną i warsztatową.
W tych samych dniach, z inicjatywy Ministerstwa Sprawiedliwości, po raz pierwszy od pięciu lat zebrała się polsko-niemiecka grupa robocza ds. mediacji transgranicznych, zajmująca się między innymi problemami związanymi z działalnością Jugendamtów – niemieckich urzędów ds. dzieci i młodzieży. W posiedzeniu grupy roboczej, jak i samej debacie otwierającej sympozjum, wziął udział Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, wiceminister Michał Wójcik. Na debacie obecny był także Dyrektor Fundacji LEX NOSTRA Maciej Lisowski.
O trudnych sprawach trzeba rozmawiać. Otwieramy nowy rozdział we współpracy pomiędzy Polską a Niemcami w kwestiach dotyczących opieki nad dziećmi. Mediacja to instrument, który przez lata nie był należycie wykorzystywany w tego typu trudnych sprawach, gdzie w tle powinno być przede wszystkim dobro dziecka. Dlatego cieszy mnie, że reaktywowaliśmy prace polsko-niemieckiej grupy roboczej – podkreślił Michał Wójcik w wystąpieniu na sympozjum.
Wiceminister przypomniał, że w Sejmie toczą się prace nad przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości projektem ustawy, która reformuje postępowanie z wnioskami o przekazanie dziecka za granicę, wynikającymi z Konwencji Haskiej. Projekt daje również instrumenty prawne niezbędne do reagowania w przypadkach odebrania za granicą dziecka polskiemu obywatelowi lub zagrożenia dobra takiego dziecka. Jak zaznaczył Michał Wójcik, nowe rozwiązania powinny między innymi ułatwić rozwiązywanie sporów w drodze mediacji.
Sytuacja polskich rodzin i dzieci mieszkających poza granicami Polski znajduje się w sferze szczególnego zainteresowania Ministerstwa Sprawiedliwości. W Niemczech, jak przypomniał podczas seminarium wiceminister Michał Wójcik, mieszka obecnie około 800 tys. Polaków mających wyłącznie obywatelstwo polskie. A osób, które mają podwójne obywatelstwo, polskie i niemieckie – około 1,5 miliona. Ministerstwo udziela pomocy polskim obywatelom w przypadkach, gdy za granicą są pozbawiani praw do wychowywania własnych dzieci. Przykładem może być przypadek Polki, która stała się ofiarą przemocy domowej, a Jugendamt zabrał jej troje dzieci. Przed kilkoma dniami, dzięki zaangażowaniu Ministerstwa Sprawiedliwości, dzieci wróciły do matki.
Tego rodzaju spraw jest więcej. Jednym z działań Ministerstwa Sprawiedliwości, mających na celu zapewnienie dobra najmłodszych, jest promowanie mediacji w międzynarodowych konfliktach dotyczących dzieci. Mediacja to bowiem najkorzystniejszy, rodzący najmniej stresu i negatywnych doświadczeń, sposób rozwiązywania sporów o dziecko. Zarówno tych prowadzonych między samymi rodzicami, jak w relacji rodziców np. z Jugendamtem.
Polska w 2011 r. podpisała z Niemcami porozumienie o współpracy w zakresie mediacji rodzinnych. Nie było ono jednak realizowane. Powołanie polsko-niemieckiej grupy roboczej ds. propagowania mediacji transgranicznych daje szansę na urzeczywistnienie porozumienia. Podczas rozmów, w których wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości, strona polska zabiegała o to, by Jugendamty otworzyły się na mediację. Wtedy sprawy prowadzone przez ten urząd wobec polskich rodziców nie musiałyby być przeprowadzane w uciążliwym postępowaniu sądowym. Rozwiązaniem problemu zajmowaliby się mediatorzy (z listy akceptowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości) wiarygodni dla obydwu stron. W tym kontekście omawiano między innymi procedurę zatwierdzenia przez niemiecki sąd ugody zawartej przed mediatorem. Strona niemiecka wskazała, że nie widzi żadnych przeszkód prawnych, by spróbować stosować mediacje w sprawach związanych z Jugendamtami. Kolejnym krokiem we współpracy, jak ustalono, ma być spotkanie środowisk sędziowskich z Polski i Niemiec.
Fundacja LEX NOSTRA, na podstawie materiałów prasowych Wydziału Komunikacji Społecznej i Promocji Ministerstwa Sprawiedliwości.
